مشاوره

انتشار مطالب وبلاگ تنها با درج آدرس آن بعنوان منبع مجاز می باشد. خواهسمند است بدون ذکر منبع در جای دیگری استفاده نگردد

مشاوره

انتشار مطالب وبلاگ تنها با درج آدرس آن بعنوان منبع مجاز می باشد. خواهسمند است بدون ذکر منبع در جای دیگری استفاده نگردد

شیوه های تغییر و اصلاح رفتار 1

الف) شیوه های ایجاد و افزایش رفتار مطلوب

1.       تقویت افتراقی

تقویت افتراقی عبارت است از کاربرد تقویت و خاموشی به منظور افزایش وقوع رفتار هدفِ مطلوب و کاهش وقوع رفتارهایی که در رفتار هدف تداخل ایجاد میکنند.(میلتون برگر، 1388).


به مثال زیر توجه کنید:

علی مدت یکسال است که در بیمارستانی بستری است. هر وقت علی پرستاری را میبیند شروع به شکایت از وضع بیمارستان و غذا و بهداشت می نماید. پرستاران به صحبتهای او با دقت و ادب گوش کرده و موقع شکایت کردنش از وضعیت موجود او را دلداری میدهند. با وجود این علی باز به شکایتهای خود ادامه داده  تا جایی که بر شکایات او در این یکسال افزوده شده و از حرفهای مودبانه اش کاسته می شود. دیگر وضع به جایی رسیده است که پرستاران از دست وی خسته شده اند. شما بعنوان روانشناس و مشاور چه کمکی به پرستاران میکنید.

در مثال بالا توجه و دلداری پرستاران بعنوان تقویت باعث شده است تا رفتار نامطلوب علی افزایش یابد. به مدلهای زیر توجه کنید:

پیشایند<--------------- پاسخ <--------------- پیامد

زمانی که پرستاری حضور دارد                علی شکایت میکند               بلافاصله پرستار به او توجه میکند

نتیجه:  احتمال شکایت کردن علی هنگام حضور پرستار افزایش می یابد

برای تغییر رفتار علی میتوان از تقویت افتراقی استفاده کرد(تقویت و خاموشی) به روش زیر عمل کرد:

تقویت

پیشایند<--------------- پاسخ <-------------- پیامد

زمانی که پرستاری حضور دارد             علی حرفهای مثبتی میزند                   پرستار به او توجه میکند

 

نتیجه: در آینده، زمانی که پرستار حضور دارد، احتمال اینکه خانم ویلیامز حرفهای مثبتی بزند بیشتر است

خاموشی

پیشایند<------------- پاسخ <------------- پیامد

زمانی که پرستاری حضور دارد                 علی شکایت میکند                           پرستار به او توجه نمیکند

نتیجه: در آینده، احتمال شکایت کردن علی کمتر می شود

همان طور که مشاهده شد تقویت افتراقی تقویتی است که در آن سعی میشود فراوانی رفتارهای مطلوب افزایش و فراوانی رفتارهای نا مطلوب کاهش یابد.

تذکر!

قبل از اجرای تقویت افتراقی باید از مناسب بودن آن اطمینان حاصل کرد. برای استفاده از این نوع تقویتباید به سه سوال زیر پاسخ دهید:

1.       آیا قصد دارید میزان رفتار مطلوب را افزایش دهید؟

2.      آیا رفتار تاکنون حد اقل چندبار رخ داده است؟

3.     آیا به تقویت کننده ای دسترسی دارید تا بتوانید به دنبال وقوع رفتار به کار برید؟

 

 

مراحل اجرای تقویت افتراقی:

1.       تعریف رفتار مطلوب

2.      تعریف رفتارهای نامطلوب

3.     شناسایی تقویت کننده ها

الف). مشاهده فرد و شناسایی تقویت کننده در مورد رفتار مشکل آفرین

ب). فرد را مشاهده و رفتار با میزان بالا را شناسایی کنید(مثلا تماشای زیاد تلویزون)

ج). از فرد، والدین یا معلمان در مورد چیزهایی که برانی وی مطلوب و دوست داشتنی است سوال کنید.

د). از پرسشنامه های تقویت کننده استفاده کنید

ه). تقویت کننده های بالقوه را ارائه کرده، رفتارهای گرایشی را اندازه گیری کنید.

و). تقویت کننده های بالقوه وابسته به پاسخ کنشی را ارائه کرده، میزان یا مدت پاسخ را اندازه گیری کنید.

4.     تقویت فوری و مداوم رفتار مطلوب

5.     حذف تقویت رفتار های نامطلوب

6.     استفاده از تقویت متناوب برای حفظ رفتار هدف

7.     تهیه برنامه در مورد تعمیم

استفاده از تقویت منفی

به مثال زیر توجه کنید:

مریم دختر هشت ساله و در خود مانده است که در پایه سوم تحصیل میکند. کودکان در خود مانده اغلب گوشه گیری و انزوا را ترجیح می دهند. زمانی که از کودکان در خود مانده کاری خواسته می شود بعضی مواقع در پرخاشگرانه، اغتشاشگرانه یا خود آسیب رسان شرکت میکنند. وقتی معلم از مریم میخواهد تا تکالیف مدرسه اش را انجام دهد، او اغلب مشتهایش را محکم روی میز میزند و به شدت خود را روی صندلی جلو و عقب تکان میدهد.در این موقع معلم به وی اجازه میدهد تا تنهایی در آخر کلاس بنشیند. این کار مریم هر روز 4تا 5 بار تکار شده و مریم تکالیفش را انجام نمیدهد و معلم وی مانده است که چکار کند

پیشایند<------------------- پاسخ <--------------------- پیامد

معلم از مریم میخواهد تکلیفش را انجام دهد               مریم روی میز کوبیده و خود را روی صندلی جلو عقب میکشد             مریم از انجام تکالیفش طفره میرود

نتیجه: زمانی که معلم از مریم میخواهد تکالیفش را انجام دهد احتمال اینکه او در رفتار مشکل آفرین وارد شود افزایش می یابد.

توجه کنید که ضربه زدن به میز و تکان دادن خود روی صندلی بصورت منفی تقویت شده است

 

تغییر رفتار در مورد مثال بالا

تقویت

پیشایند<--------------- پاسخ <----------------- پیامد

معلم از مریم میخواهد تکلیفش را انجام دهد             مریم تمرین را انجام میدهد                        معلم به او استراحت کوتاهی میدهد

خاموشی

پیشایند<-------------- پاسخ <--------------- پیامد

معلم از مریم میخواهد تکلیفش را انجام دهد                       مریم طغیان میکند                   معلم به او اجازه نمیدهد تا فرار کند(نبود استراحت)

نظرات 0 + ارسال نظر
برای نمایش آواتار خود در این وبلاگ در سایت Gravatar.com ثبت نام کنید. (راهنما)
ایمیل شما بعد از ثبت نمایش داده نخواهد شد